Klimatyzacja samochodowa: historia, budowa, użycie

Klimatyzacja samochodowa narodziła się w USA

Historia klimatyzacji samochodowej rozpoczęła się w Stanach Zjednoczonych. Jej pierwsze prototypy powstawały w USA już w latach 30. XX wieku. Natomiast w latach 50. XX wieku po raz pierwszy został zamontowany w pełni funkcjonalny system klimatyzacji w aucie. Był to Chrysler Imperial Airtemp z lat 50. Rozwiązanie to okazało się kamieniem milowym w historii amerykańskiej motoryzacji i już w ciągu dekady niemal połowa samochodów w Stanach Zjednoczonych była wyposażona w klimatyzację.

Klimatyzacja samochodowa w Europie

Historia klimatyzacji samochodowej w Europie rozpoczęła się znacznie później niż w Ameryce. Systemy klimatyzacji samochodowej w Europie stały się popularne dopiero w latach 90. Jednak współcześnie na rynku europejskim około 80% modeli jest już standardowo wyposażonych w układ klimatyzacji.

Budowa i działanie klimatyzacji samochodowej

Klimatyzacja w samochodzie jest stosunkowo prostym układem, a zasada jego działania jest mało skomplikowana. Jeśli chodzi o budowę, klimatyzacja samochodowa przypomina nieco układ chłodzenia silnika oraz ogrzewania kabiny. Różnicą jest w tym przypadku obecność kompresora klimatyzacji i funkcja, jaką on pełni. Klimatyzacja w samochodzie to układ zamknięty, który składa się z kilku elementów oraz przewodów, sztywnych i elastycznych. Całość tego układu dzieli się na części wysokiego i niskiego ciśnienia.

Klimatyzacja samochodowa składa się z kilku elementów, z których każdy odpowiada za konkretną czynność:

• skraplacz – nagrzewa się podczas pracy, a ciepło jest odbierane przez opływające go powietrze w trakcie ruchu samochodu – czynnik chłodzący przechodzi w skraplaczu ze stanu gazowego w stan ciekły, stąd nazwa tego elementu.
• sprężarka (inaczej kompresor) – zapewnia obieg płynu, czyli czynnika chłodzącego w systemie klimatyzacji – jest napędzana przy pomocy paska klinowego od silnika.
• zawór rozprężny – zmniejsza ciśnienie czynnika chłodzącego, a także zmienia czynnik chłodzący z powrotem ze stanu ciekłego w stan gazowy – podczas rozprężania mamy do czynienia ze znacznym spadkiem temperatury.
• parownik – powietrze o niskiej temperaturze, które powstaje wokół parownika – w wyniku rozprężania czynnika chłodzącego – nadmuchiwane jest przy użyciu wentylatora do wnętrza samochodu.
• osuszacz do układu klimatyzacji – mimo że klimatyzacja w samochodzie jest zazwyczaj bardzo szczelna, zawsze dostaje się odrobina wilgoci z zewnątrz – spowodowane jest to mikroporami węży oraz innych elementów układu – osuszacz eliminuje wilgoć z układu klimatyzacji.

W układzie klimatyzacji krąży czynnik chłodniczy. Jego praca odpowiada za chłodzenie powietrza, które dostaje się do kabiny samochodu przez układ wentylacji.

Poniżej schemat, jak krok po kroku działa klimatyzacja w samochodzie:

1. Najpierw kompresor klimatyzacji spręża czynnik chłodniczy, który jest w stanie gazowym, co z kolei sprawia, że podnosi się jego temperatura i ciśnienie.
2. W skraplaczu (czyli odpowiedniku chłodnicy w układzie klimatyzacji) następuje obniżenie temperatury czynnika chłodniczego i zostaje on skroplony. Towarzyszy temu oddanie temperatury do otoczenia.
3. Następnie w postaci ciekłej płynie przewodami do osuszacza, w którym znajduje się filtr odpowiedzialny za usuwanie wilgoci oraz zanieczyszczeń z układu.
4. Następnie w zaworze rozprężnym czynnik chłodniczy zostaje rozprężony do parownika, a towarzyszy temu spadek temperatury ciśnienia i zmiana jego stanu z ciekłego do gazowego. Sprawia to, że powietrze, które trafia przez parownik do kabiny, zostaje schłodzone. 

Jak korzystać z klimatyzacji w aucie?

Prawidłowe użycie klimatyzacji samochodowej ma duże znaczenie dla zdrowia kierowcy i pasażerów. Aby móc w pełni cieszyć się z klimatyzacji, a jednocześnie nie narazić się na nieprzyjemności, takie jak np. przeziębienie ogólne lub stawów, należy przestrzegać zasad korzystania z klimatyzacji w samochodzie. Wejście bardzo rozgrzanej osoby do mocno schłodzonego wnętrza może spowodować szok termiczny, a to z kolei grozi złapaniem poważnej infekcji.

W sytuacji, gdy wnętrze samochodu jest bardzo rozgrzane, należy w pierwszej kolejności dobrze przewietrzyć auto, otwierając okna. Następnie zalecane jest stopniowe obniżanie temperatury w kabinie za pomocą klimatyzacji. Optymalna temperatura dla kierowcy to 19-21 stopni Celsjusza. Ważne jest także prawidłowe ustawienie kierunku oraz mocy nawiewu. Nie zaleca się ustawienia strumienia chłodnego powietrza bezpośrednio na jakąkolwiek z części ciała. Ustawienie nadmuchu na siebie może spowodować bolesne zapalenie mięśni i stawów. Najlepiej kierować powietrze na szyby pojazdu.

Odpowiednie użycie klimatyzacji to także właściwe dbanie o jej stan. Z racji tego, że z czasem filtr kabinowy ulega zanieczyszczeniu, należy go regularnie wymieniać. Co 2–3 lata zaleca się robienie przeglądu układu klimatyzacji. W sytuacji, gdy układ klimatyzacji nie jest regularnie czyszczony, mogą się rozwijać w nim grzyby, co z kolei może prowadzić do reakcji alergicznych, a niektórych przypadkach nawet do grzybicznego zapalenia płuc.

Klimatyzacja zdecydowanie ułatwia podróż samochodem. Szczególnie w lecie, gdy panują najwyższe temperatury. Z klimatyzacji samochodowej należy korzystać jednak we właściwy sposób, dzięki czemu uniknie się przeziębień i innych infekcji. Nie można także zapominać o właściwej eksploatacji układu klimatyzacji, czyszczeniu i regularnych przeglądach.