Aquaplaning: czym jest zjawisko akwaplanacji?

Jak powstaje aquaplaning? 

Opona, dociskana przez samochód do asfaltu, wypycha na wszystkie strony wodę zebraną na drodze. Jej część jest wyrzucana do przodu, przez co zbiera się przed kołem. Tworzy się w ten sposób tak zwany klin wodny. Jest to fala wody, próbująca dostać się pod oponę, wyglądem nieco przypominająca klin do drzwi. Rowki pomiędzy żebrami bieżnika mają za zadanie odprowadzić ją pod kołem w taki sposób, aby opona cały czas przylegała do asfaltu.

Wraz ze zwiększaniem szybkości poruszania przez każdą sekundę koło ma kontakt z coraz większą powierzchnią asfaltu. Rosnąca ilość wyrzucanej wody zwiększa rozmiar klina wodnego. Jeśli rowki bieżnika wypełniają się w całości wodą i nie są w stanie odprowadzić jej większej ilości spod kół, klin dostaje się pod powierzchnię opony i odrywa ją od asfaltu. Powstaje wtedy zjawisko aquaplaningu – samochód zamiast jechać po asfalcie, zaczyna dosłownie płynąć jak łódź po tafli wody na drodze.

Aquaplaning: przyczyny powstania akwaplanacji

Do akwaplanacji dochodzi przede wszystkim z dwóch powodów:

• Zużycie opon – nowe opony są w stanie odprowadzić spod kół do 30 litrów wody na sekundę przy prędkości 80 km/h (co ciekawe, taka ilość wody byłaby w stanie wypełnić typową wannę w mniej niż 5 sekund). Wraz z zużyciem bieżnika ta wartość systematycznie spada – opona pod koniec swojego życia odprowadza już tylko około 15 litrów wody na sekundę. Przy krytycznym stanie bieżnika nawet najmniejsza kałuża może pozbawić oponę przyczepności, co jest bardzo niebezpieczne z punktu widzenia wszystkich uczestników ruchu.
• Prędkość – przyspieszając w deszczu, zwiększasz ilość pracy, jaką muszą wykonać twoje opony. Wraz ze wzrostem prędkości przed kołem zaczyna tworzyć się coraz większy klin wodny, który może zostać odprowadzony jedynie przez bieżnik.

Dodatkowo warto pamiętać o kilku pomniejszych przyczynach:

• Ciśnienie opon – tylko prawidłowe i zgodne z wartościami sugerowanymi przez producenta samochodu zapewni ich właściwą kondycję. Niedopompowane lub przepompowane opony mogą całkowicie stracić swoje właściwości, znacznie zwiększając ryzyko wystąpienia zjawiska aquaplaningu.
• Napęd – samochody z napędem na tylne koła zwykle były znacznie trudniejsze w prowadzeniu w deszczu niż samochody z napędem na przód. Idealne rozwiązanie to napęd 4x4, ale popularne przednionapędowce zapewniają kierowcy wystarczającą przyczepność w większości sytuacji.
• Nawierzchnia – do aquaplaningu najczęściej dochodzi na długich, prostych, płaskich powierzchniach asfaltowych. Wbrew pozorom na prostej drodze powinno się w deszczu zachować największą czujność i ostrożnie operować pedałem gazu. 

Jak uniknąć aquaplaningu?

Na początek warto wskazać symptomy, które zdradzają, że zaczyna dochodzić do aquaplaningu.

• Lekka kierownica – głównym źródłem oporu kierownicy podczas jazdy jest tarcie wywołane kontaktem opon z asfaltem. Jeśli ten kontakt jest przerywany, możesz poczuć, że poruszanie kierownicą wymaga znacznie mniej siły. Absolutnie nie staraj się wtedy kierować samochodem, tylko wyprostuj koła i – jeśli to możliwe – pozwól mu naturalnie wytracić prędkość.
• Nienaturalnie wysokie obroty silnika – jeśli w trakcie przyspieszania usłyszysz, że silnik nagle wkręca się na wysokie obroty, oznacza to, że opony przestały trzymać się nawierzchni. W takiej sytuacji natychmiast zdejmij nogę z gazu, bo boksujące koła tylko pogorszą sytuację.
• Nieprawidłowe wskazanie prędkościomierza – swobodnie obracające się koła spowodują nienaturalne skoki we wskazaniach prędkościomierzy. Dzieje się tak, ponieważ samochód oblicza prędkość na podstawie szybkości obrotu kół.
• Problemy ze startem – jest to często spotykana sytuacja u kierowców ruszających na skrzyżowaniach w deszczu. Jeśli za mocno dodasz gazu, pozbawiasz oponę przyczepności, powodując nieprzyjemne skoki samochodu. Ratunkiem może być lekki gaz i start z 2 biegu.

Jeśli uda ci się odzyskać przyczepność, możesz poczuć nagłe szarpnięcie samochodu, który zacznie poruszać się w kierunku zgodnym z ustawieniem przednich kół. Bardzo ważne zatem jest, aby w sytuacji zagrożenia odjąć gaz, wyprostować koła i nie hamować gwałtownie. Swobodnie toczące się auto samo naturalnie zwolni, pokonując klin wodny i przywracając przyczepność opony.

Omówiliśmy symptomy, ale jak uchronić się przed aquaplaningiem? Najlepszym zabezpieczeniem jest prawidłowy stan opon i prędkość dopasowana do warunków na drodze. W przypadku opon letnich przyjmuje się, że rzeczywistym limitem jest bieżnik o głębokości 3 mm oraz 4 mm w przypadku opon zimowych. Są to wartości graniczne – początek sezonu deszczowego może być odpowiednim momentem, aby wymienić opony na nowe. Przy rozsądnej jeździe pełny bieżnik zapewni kontrolę w każdej sytuacji.

Jeśli nie czujesz się pewnie i chcesz sprawdzić, czy twój pojazd jest prawidłowo przygotowany do jazdy w deszczu, możesz umówić się na wizytę w lokalnym serwisie Premio. Wykwalifikowani fachowcy sprawdzą istotne parametry i doradzą w zakresie następnych kroków do wykonania.